Tiêm ngừa phòng nhiễm trùng virus hợp bào hô hấp (RSV) bằng kháng thể đơn dòng Palivizumab
1. Virus hợp bào hô hấp ( RSV) và gánh nặng bệnh tật
Virus hợp bào hô hấp (Respiratory Syncytial Virus - RSV) là nguyên nhân hàng đầu gây các bệnh lý hô hấp như viêm phổi, viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ trên toàn thế giới. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), RSV chiếm khoảng 2/3 số trường hợp nhiễm trùng hô hấp ở trẻ nhũ nhi và trẻ em, đồng thời có đến 90% trẻ mắc RSV trong hai năm đầu đời.
RSV là virus có tính gây lan truyền theo mùa rõ rệt, chủ yếu vào mùa lạnh ẩm:
- Ở vùng ôn đới: thường bùng phát vào mùa thu- đông (tháng 10 đến tháng 3 năm tiếp theo).
- Ở vùng nhiệt đới (như Việt Nam) thường tăng vào mùa mưa hoặc đầu mùa lạnh; khu vực miền Nam, RSV lưu hành quanh năm.
2. Nhóm trẻ có nguy cơ cao bị bệnh nặng do RSV:
- Trẻ sinh < 35 tuần của thai kỳ và dưới 6 tháng tuổi lúc khởi phát mùa RSV.
- Trẻ dưới 2 tuổi và phải điều trị loạn sản phế quản phổi trong vòng 6 tháng qua.
- Trẻ dưới 2 tuổi và bị bệnh tim bẩm sinh có biến đổi huyết động học.
3. Palivizumab
Là một kháng thể đơn dòng nhân tính hoá tái tổ hợp được sản xuất bằng công nghệ ADN, có khả năng trung hoà và ức chế RSV. Palivizumab không phải vắc xin, mà là kháng thể thụ động được tiêm cho trẻ để phòng ngừa RSV.
4. Hiệu quả của Palivizumab :
- Palivizumab cho thấy hiệu quả giảm tỷ lệ nhập viện và tỉ lệ nhập ICU, số trường hợp phải thở máy do RSV ở trẻ nguy cơ cao.
- Palivizumab làm giảm 55% tỷ lệ nhập viện do RSV ở trẻ sinh non < 35 tuần tuổi thai và trẻ nhỏ 24 tháng tuổi mắc bệnh phổi mạn tính.
- Mỗi liều có hiệu quả kéo dài khoảng 1 tháng, vì vậy tiêm đúng lịch rất quan trọng.
5. Lịch tiêm Palivizumab
- Tiêm bắp, liều 15 mg/kg cân nặng, tiêm mỗi tháng một lần trong suốt thời gian dự đoán nguy cơ mắc RSV trong cộng đồng.
- Lịch tiêm và số liều sẽ được bác sĩ chỉ định dựa trên tuổi thai, bệnh lý nền và tình hình dịch tễ tại địa phương.
6. Lưu ý cho phụ huynh
- Palivizumab hiện chỉ định cho trẻ thuộc nhóm nguy cơ cao nhiễm RSV theo đánh giá của bác sĩ.
- Tuân thủ lịch tiêm: nếu bắt đầu tiêm, cố gắng đưa bé đến đúng lịch mỗi tháng trong suốt mùa bệnh RSV để duy trì bảo vệ.
- Palivizumab không thay thế các biện pháp phòng bệnh khác, phụ huynh vẫn cần:
- Rửa tay thường xuyên trước khi chăm sóc trẻ.
- Tránh để trẻ tiếp xúc gần với người đang ho, sổ mũi, nơi đông người trong mùa RSV
- Giữ môi trường sống thông thoáng, hạn chế khói thuốc lá.