Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA)
(Hình lấy từ Orell & Sterrett’s Fine Needle Aspiration Cytology)
Chọc hút bằng kim nhỏ (FNA) là phương tiện chẩn đoán tế bào học được sử dụng rộng rãi trên thế giới. FNA hữu dụng vì đây là một kỹ thuật chẩn đoán đơn giản, nhanh chóng, rẻ tiền, ít biến chứng nhưng lại có độ chính xác cao (độ nhạy 80-100%, độ đặc hiệu trên 99%) và có thể áp dụng trên nhiều cơ quan
Độ chính xác của thủ thuật chọc hút tế bào bằng kim nhỏ
(Theo “Handbook of Practical Fine Needle Aspiration and Small Tissue Biopsies”, 2018)
Khi nào cần làm chọc hút tế bào bằng kim nhỏ?
Bất kì khối u nào sờ thấy được khi thăm khám lâm sàng hoặc các khối u nhỏ dưới 1cm nghi ngờ ác tính qua siêu âm đều có chỉ định chọc hút tế bào bằng kim nhỏ.
Các trường hợp không thực hiện chọc hút tế bào bằng kim nhỏ bao gồm:
- Dị dạng mạch máu
- Nang sán
- Bệnh lý dễ chảy máu
Những việc cần làm trước khi thực hiện thủ thuật chọc hút tế bào bằng kim nhỏ
Người nhà và bệnh nhi sẽ được tư vấn về mục đích, cách làm, tai biến có thể gặp trong và sau thủ thuật. Bệnh nhi không cần phải nhịn ăn trước khi làm thủ thuật. Tuy nhiên với những trẻ nhỏ lo lắng, quấy khóc khó kiểm soát có thể sẽ có thể tiền mê trước khi làm thủ thuật.
Kỹ thuật FNA thực hiện như thế nào?
Bệnh nhân được nằm ở tư thế thoải mái, bộc lộ vị trí chọc hút.
Thăm khám, đánh giá khối u, sát trùng vùng da vị trí chọc hút, không cần thiết phải gây tê.
Kỹ thuật được thực hiện như sau:
- Dùng kim 22 – 26 Gauge, tốt nhất là kim 25G
- Không cần gây tê tại chỗ
- Kim song song hay vuông góc mặt phẳng da
- Lấy mẫu bằng lực hút hay mao dẫn
- Tế bào lấy ra được trải lên tiêu bản và cố định ngay bằng cồn 95%. Tiếp theo chúng được nhuộm bằng phương pháp Papanicolaou.
- Các biến đổi hình thái tế bào sẽ được quan sát được dưới kính hiển vi quang học từ đó cho phép chẩn đoán tổn thương lành tính hay ác tính.
Ý nghĩa của phương pháp chọc hút FNA
Kết quả xét nghiệm FNA sẽ cho biết loại u hình thành là u lành, u ác hay chỉ là tình trạng viêm bình thường. Đây là phương pháp có thể giúp chẩn đoán bệnh lý của nhiều hệ cơ quan như tuyến giáp, tuyến vú, hạch lympho, tuyến nước bọt, vv.
Phình giápViêm giáp bán cấp
Carcinom tuyến giáp dạng nhú
Tóm lại
Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ là thủ thuật an toàn, đơn giản, tiết kiệm chi phí cho bệnh nhân và có độ chính xác cao, có thể thực hiện tại phòng khám và thời gian trả kết quả nhanh chóng. Do đó, chọc hút tế bào bằng kim nhỏ được dùng trong chẩn đoán và theo dõi bệnh lý u và không u ở nhiều hệ cơ quan. Đây là một xét nghiệm có khả năng phát hiện sớm bệnh lý cao giúp chẩn đoán điều trị sớm, giảm thiểu chi phí khám chữa bệnh.