Ho gà – Không đơn giản chỉ là cơn ho thông thường!
Ho gà thường khởi phát như cảm lạnh thông thường với các triệu chứng hắt hơi, sổ mũi, ho khan, sốt nhẹ; sau vài ngày, các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn, bao gồm:
- Ho nhiều, thành từng cơn, đặc biệt về đêm
- Ho kéo dài, không dứt, có thể gây nôn sau ho
- Trẻ sơ sinh có thể không ho mà ngưng thở đột ngột hoặc tím tái
- Sau cơn ho thường có tiếng rít khi hít vào nghe như tiếng gà rít
Cần lưu ý là ở trẻ sơ sinh, triệu chứng ho rất ít khi xuất hiện hoặc thậm chí không ho nhưng có thể có hiện tượng ngừng thở tạm thời trong một thời gian ngắn. Vì vậy, ho gà là một bệnh vô cùng nguy hiểm đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Mức độ nguy hiểm và biến chứng
Ho gà không chỉ gây mệt mỏi kéo dài mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ vì các bé chưa đủ sức để ho tống đàm ra ngoài. Bệnh có thể gây các biến chứng nguy hiểm như:
- Ngừng thở, suy hô hấp
- Viêm phổi nặng
- Co giật, tổn thương não do thiếu oxy
- Suy dinh dưỡng do nôn ói kéo dài
- Ho nhiều có thể gây lồng ruột, thoát vị ruột, sa trực tràng
- Viêm não là một biến chứng hiếm gặp nhưng rất nặng nề, tỷ lệ để lại di chứng và nguy cơ tử vong cao
Thống kê cho thấy, 90% ca tử vong do ho gà xảy ra ở trẻ dưới 6 tháng tuổi, đặc biệt là những trẻ chưa được tiêm đủ liều vắc xin.
Ngoài ra, ho gà là bệnh rất dễ lây, chỉ 1 người mắc bệnh có thể lây cho 12–17 người khác nếu không được cách ly và điều trị kịp thời. Điều này làm tăng áp lực lên hệ thống y tế, gây gián đoạn sinh hoạt trong gia đình và học tập của trẻ.
Ho gà ở trẻ lớn thường không biểu hiện điển hình như ở trẻ nhỏ mà có thể chỉ là ho kéo dài, khiến việc chẩn đoán khó khăn hơn và làm tăng khả năng lây lan âm thầm trong cộng đồng. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể bị lây bệnh từ anh chị, người thân trong gia đình chưa được tiêm ngừa đầy đủ, dẫn đến những hậu quả nặng nề.
Điều trị bệnh ho gà như thế nào?
Khi trẻ mắc ho gà, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất dựa vào độ tuổi, thể trạng và mức độ nặng của bệnh. Thuốc điều trị chính bao gồm kháng sinh Erythromycin hoặc Azithromycin, dùng theo đúng chỉ định trong 5–14 ngày. Bác sĩ cũng có thể kê thêm thuốc để hỗ trợ giảm triệu chứng và tăng sức đề kháng.
Trẻ cần được cách ly để tránh lây lan. Với trẻ dưới 1 tuổi, việc nhập viện là cần thiết để theo dõi chặt chẽ, hỗ trợ hô hấp nếu cần, hút đàm nhớt và bù nước, điện giải đầy đủ. Tất cả thuốc và chăm sóc ở trẻ em đều cần theo đúng hướng dẫn của bác sĩ.
Vắc xin ho gà – Biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất:
Hiện nay, vắc xin ho gà thường được sử dụng dưới dạng vắc xin phối hợp với các thành phần phòng ngừa các bệnh lý khác như bạch hầu, uốn ván, bại liệt, viêm gan B và bệnh do Hib. Các loại phổ biến bao gồm vắc xin “5 trong 1” (DPT-VGB-Hib) trong chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia, hoặc vắc xin “6 trong 1” trong tiêm chủng dịch vụ. Các vắc xin chứa thành phần ho gà vô bào (DTaP, Tdap) có hiệu quả cao, ít tác dụng phụ hiện đang được sử dụng rộng rãi tại Việt Nam.
Hiện nay, các mũi tiêm cơ bản ngừa bệnh Ho gà được thực hiện khi trẻ 2, 3 và 4 tháng tuổi, sau đó tiêm nhắc lại lần đầu vào khoảng 16-18 tháng tuổi. Tuy nhiên, miễn dịch tạo ra bởi các mũi tiêm này sẽ giảm dần theo thời gian. Dữ liệu tại một số quốc gia cho thấy ở thời điểm 5 đến 6 năm sau liều vắc xin tiêm nhắc lúc 16-18 tháng tuổi, trẻ có nguy cơ mắc ho gà tăng gấp nhiều lần so với năm đầu tiên sau tiêm. Vì vậy, đến giai đoạn tiền học đường (từ 4 đến 6 tuổi), trẻ cần được tiêm nhắc 1 mũi vắc xin ngừa ho gà để đảm bảo trẻ tiếp tục được bảo vệ khi bắt đầu đi học – nơi có nguy cơ tiếp xúc mầm bệnh nhiều hơn do sinh hoạt tập thể.
Bên cạnh việc tiêm ngừa đầy đủ cần lưu ý thực hiện tốt các biện pháp hữu hiệu khác để phòng ngừa lây lan mầm bệnh trong gia đình và cộng đồng như:
- Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng
- Che miệng khi ho hoặc hắt hơi
- Giữ vệ sinh thân thể, mũi, họng cho trẻ hàng ngày
- Đảm bảo nhà ở, nhà trẻ, lớp học thông thoáng, sạch sẽ và có đủ ánh sáng
- Hạn chế để trẻ đến những nơi đông người, tránh tiếp xúc với những người đang bị bệnh đường hô hấp, đặc biệt là người bệnh ho gà
Đừng để ho gà trở thành mối đe dọa âm thầm. Hãy hành động ngay hôm nay vì sức khỏe con trẻ mai sau!