Dậy thì là gì?
✿ Là sự phát triển các đặc tính sinh dục thứ phát. Đối với trẻ gái tuổi bắt đầu dậy thì bắt đầu từ 8-13 tuổi, trẻ trai bắt đầu dậy thì từ 9-14 tuổi
✿ Trẻ gái: phát triển tuyến vú, tăng kích thước bộ sinh dục, phát triền lông mu, lông nách, hành kinh, tăng trưởng nhanh về chiều cao
✿ Trẻ trai: tinh hoàn to, dương vật to, phát triền lông mu, lông nách, khàn tiếng, tăng trưởng nhanh về chiều cao
Dậy thì sớm là gì?
Dậy thì sớm là khi các dấu hiệu dậy thì xuất hiện sớm hơn bình thường
Nguyên nhân của Dậy thì sớm là gì?
Dậy thì sớm được chia làm 2 nhóm nguyên nhân: dậy thì sớm trung ương và dậy thì sớm ngoại biên.
✿Dậy thì sớm trung ương, đặc biệt ở trẻ gái thường không có nguyên nhân. Ít gặp hơn: u não, chấn thương, di chứng não do viêm não, màng não hay bất thường não bẩm sinh.
✿Dậy thì sớm ngoại biên có thể do: khối u ở buồng trứng, tinh hoàn tiết ra estrogen
hoặc testosteron; các bệnh lý tại tuyến thượng thận, tiếp xúc với estrogen hay testosteron bên ngoài như các loại kem hoặc thuốc mỡ. Ngoài ra ở trẻ trai còn có một số nguyên nhân khác như: u tế bào mầm tiết beta-HCG, dậy thì sớm ở trẻ trai do yếu tố gia đình (một bệnh lý đột biến gen)
Yếu tố nguy cơ của Dậy thì sớm là gì?
✿ Giới tính: trẻ gái nhiều hơn trẻ trai
✿ Chủng tộc: tuổi khởi phát sớm ở người gốc Phi là sớm nhất.
✿ Gia đình: Gene, một số gene được chính minh là nguyên nhân gây dậy thì sớm: MKRN3
✿ Dinh dưỡng: béo phì
Dậy thì sớm ảnh hưởng thế nào đến trẻ?
Chẩn đoán Dậy thì sớm như thế nào?
✿ Hãy đưa con bạn đến gặp bác sĩ nếu trẻ có các dấu hiệu nghi ngờ như trên. Bác sĩ có thể làm thêm các xét nghiệm máu đánh giá tình trạng dậy thì và chụp xquang kiểm tra tuổi xương, siêm âm bụng và chụp MRI não tìm nguyên nhân.
Dậy thì sớm được điều trị như thế nào?
Điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân:
✿ Nguyên nhân do khối u: tùy thuộc vào loại u mà bác sĩ đưa ra điều trị cụ thể
✿ Nguyên nhân nguyên phát thì thuốc được chọn lựa là đồng vận GnRH. Thuốc này làm cho tuyến yên giảm bài tiết gonadotropins dẫn đến giảm tiết hormone sinh dục. Trẻ sẽ được tiêm thuốc mỗi tháng hoặc 3 tháng một lần đến khoảng 10 -11 tuổi ở nữ và 11-12 tuổi ở nam.
Cho đến nay, việc điều trị này chưa có bất kỳ tác dụng phụ đáng kể lâu dài nào.
Phòng ngừa Dậy thì sớm như thế nào?
✿ Cho đến nay, người ta vẫn chưa chứng minh được mối liên quan giữa việc ăn uống một loại thức ăn nhất định nào đó có liên quan đến dậy thì sớm.
✿ Tuy nhiên, có mối liên quan giữa béo phì và dậy thì sớm. Những trẻ thừa cân béo phì có nhiều nguy cơ dẫn đến dậy thì sớm hơn. Cha mẹ nên khuyến khích trẻ vận động và chế độ ăn uống phù hợp để tránh tình trạng béo phì.
✿ Không nên dùng các loại thực phẩm hay các thuốc có chứa hormon sinh dục cho trẻ lâu dài
Nhân đây, cũng xin trả lời cho câu hỏi mà chúng tôi nhận được từ chị Nguyễn thị Chiến ở Thủ Đức:
Xin hỏi: Những biểu hiện nào ở bé gái giúp ta nhận biết đó là dậy thì sớm? Và nếu bé gái dậy thì sớm thì phụ huynh cần phải làm gì ! Xin cám ơn
Trả lời:
Chào mẹ!
Một bé gái nghi ngờ dậy thì sớm nếu bé xuất hiện các đặc tính sinh dục thứ phát như : ngực phát triển, mọc lông mu trước 8 tuổi hoặc có kinh trước 9,5 tuổi như trên đã nêu.
Bất cứ khi nào phụ huynh nghi ngờ bé có biểu hiện dậy thì sớm, hãy đưa trẻ đến gặp bác sĩ nội tiết. Tùy trường hợp, các bác sĩ có thể cho trẻ theo dõi hoặc làm thêm các xét nghiệm máu đánh giá tình trạng dậy thì và chụp X-quang kiểm tra tuổi xương, siêu âm bụng và chụp MRI não tìm nguyên nhân dậy thì.