Vừa qua Bệnh viện Nhi Đồng 1 nhận được các câu hỏi liên quan đến vấn đề sứt môi – hở vòm ở trẻ như sau:
Bạn A.N: Tôi ở Nha Trang đang mang thai bé trai 37 tuần, siêu âm bé bị sứt môi 10mm, chẻ vòm 9.4mm (siêu âm lúc 30 tuần). Theo tôi tìm hiểu trên mạng được biết có phẫu thuật đặt khí cụ chỉnh hình cho trẻ sơ sinh bị sứt môi, chẻ vòm. Bác sĩ có thể tư vấn giúp tôi bao nhiêu tháng thì bé có thể phẫu thuật được và ở Bệnh viện Nhi Đồng 1 có tiến hành phẫu thuật đặt loại khí cụ này cho bé sơ sinh ko ạ? Mong sớm nhận được trả lời từ bác sĩ.
--
Bạn N.N.T: Tôi có con nhỏ 2 tháng tuổi bị sứt môi hở hàm ếch. Tôi rất muốn đưa bé đến khám ở khoa Răng hàm mặt. Xin hỏi để được BS Nguyễn Văn Đẩu khám phải đăng ký vào thời gian nào trong tuần?
--
Bạn N.N: Bé nhà tôi đã được đưa đi khám tại Bệnh viện Nhi Đồng 1 về tật sứt môi-hở hàm ếch và được hẹn lịch quay lại làm xét nghiệm, cho tôi hỏi khi quay lại làm xét nghiệm tôi có cần lấy số như lần đầu không? Sau khi làm xét nghiệm là bắt đầu phẫu thuật vá môi phải không? Thời gian nằm lại bv là bao lâu và chi phí khoảng bao nhiêu?
--
Bạn L.T.T: Hiện nay tôi có một con gái từ lúc mới sinh, bé đã bị tật sứt môi dạng nhẹ, theo các bác sĩ Từ Dũ, cháu bé chỉ bị sứt môi bên ngoài, không ảnh hưởng đến nướu và không bị chẻ vòm, cháu vẫn bú mẹ bình thường. Theo tìm hiểu trên mạng, tôi thấy bên bệnh viện Nhi Đồng 1 có phẫu thuật cho các bé dạng này, tôi muốn biết câu trả lời chính xác để có thể đưa bé đến cho các bác sỹ thăm khám và phẫu thuật sớm nhất có thể.
--
Bạn O.N: Chào bác sĩ. Hiện tại em mang thai đc hơn 7 tháng. Em đi siêu âm 4d bsĩ chuẩn đoán con em bi sút môi và chẽ vòm 1 bên. Vậy bác sĩ cho em hỏi khi nào con em có thể phẩu thuật được sớm nhất ạh. E đọc trên mạng là có thể phẩu thuật trẻ sơ sinh khoảng 1 tuần tuổi, vậy có đúng không bác sĩ. Em đang lo cho con của em quá. Và bác sĩ cho em hỏi lệ phí phẩu thuật là bao nhiêu, tại gia đình em cũng khó khăn nên em muốn hỏi trước để chuẩn bị. Và khả năng phục hồi có để lạ sẹo không bác sĩ.
---
Để bạn đọc hiểu thêm về sứt môi – hở vòm, nguyên nhân, ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển của trẻ, điều kiện và lứa tuổi cần phẫu thuật. TS. BSCK2 Nguyễn Văn Đẩu, Trưởng Khoa Răng Hàm Mặt của Bệnh viện Nhi Đồng 1 sẽ giới thiệu đôi nét về vấn đề này.
======> 
Trước phẫu thuật Sau phẫu thuật
Tại Việt nam, tỷ lệ trẻ sinh ra bị sứt môi – hở vòm khoãng 1/700 đến 1/600
Về nguyên nhân: có 2 nhóm nguyên nhân gây bệnh:
- Nguyên nhân bên trong: do di truyền từ cha mẹ sang con
- Nhóm nguyên nhân bên ngoài: Là những yếu tố tác động đến người mẹ trong thời kỳ mang thai, cụ thể là trong khoãng thời gian từ tuần lễ thứ 4 đến thứ 12 của thai kỳ. Đó là các yếu tố vật lý (tia X), hóa học (Dioxin, Thalidomid), vi sinh (nhiễm Rubella, cúm…), sử dụng thuốc không đúng, hoặc tình trạng sức khỏe và thói quen sống của người mẹ lúc mang thai (bị stress, suy dinh dưỡng, béo phì, hút thuốc, uống rượu, …)
Các ảnh hưởng khi trẻ bị Sứt môi – Hở vòm:
Tùy vào mức độ khe hở rộng hay hẹp, hoàn toàn hay không hoàn toàn mà một em bé bị sứt môi - hở vòm sẽ bị các ảnh hưởng:
- Ảnh hưởng thẩm mỹ khuôn mặt: do khe hở làm biến dạng môi, mũi, xương ổ răng, xương hàm, xô lệch răng, sai khớp cắn.
- Ảnh hưởng các hoạt động chức năng: Nghe kém, nói ngọng, khó bú, khó ăn.
- Xáo trộn tâm lý đứa trẻ: tự ti, mặc cảm, hận đời, bỏ học, …
- Ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của đứa bé
Tiêu chuẩn chung để phẫu thuật Sứt môi – hở vòm: Tại Khoa Răng Hàm Mặt Bệnh viện Nhi Đồng 1
- Phẫu thuật sứt môi: trẻ từ 3 tháng đến 6 tháng tuổi, cân nặng từ 5-6 kg
+ Thông thường, nguyên tắc “ba số 10” thường được áp dụng chung để chọn thời điểm phẩu thuật môi cho bệnh nhân nhi: 10 tuần tuổi, nặng 10 pound, Hb = 10mg/ml.
+ Việc mổ môi sau một tuần tuổi là không có cơ sở khoa học, chỉ là ý thích riêng của một vài phẫu thuật viên.
- Phẫu thuật khe hở vòm: trẻ từ 12 tháng đến 18 tháng tuổi, cân nặng > 10kg
Về tổng quát, qui trình điều trị sứt môi – hở vòm được khởi đầu từ khi em bé còn trong bào thai kéo dài cho đến lúc trưởng thành được chia thành 9 giai đoạn theo bảng sau:
|
TT
|
THỜI GIAN
|
NỘI DUNG CAN THIỆP
|
NGƯỜI THỰC HIỆN
|
|
1
|
Trước sinh
|
Siêu âm tiền sản phát hiện
PT can thiệp trong tử cung
Can thiệp tâm lý bố mẹ và gia đình
|
Bs Siêu âm
PTV nội soi, GMHS
CV tâm lý
|
|
2
|
Từ sau khi sinh đến 3 tháng tuổi
|
Hướng dẫn tư thế bú phù hợp
Máng nắn chỉnh khe hở xương ổ
Chế độ dinh dưỡng phù hợp
Phát hiện các bệnh lý& dị tật khác
|
Bs Dinh dưỡng, Bs RHM
Bs RHM,
Bs RHM, CV Phục Hồi
Bs Nội Nhi
|
|
3
|
Từ 3 tháng –
6 tháng
|
PT khe hở môi
|
Bs RHM, Bs Tạo hình
GMHS
|
|
4
|
Từ 12 tháng –
18 tháng
|
PT khe hở vòm
Khám Tai Mũi Họng đánh giá khả năng nghe
|
Bs RHM, Bs Tạo hình,
GMHS
Bs TMH
|
|
5
|
Từ 2 tuổi
– 3 tuổi
|
Tập nói
Điều trị răng sữa
|
CV Ngôn ngữ trị liệu
Bs RHM
|
|
6
|
Từ 4 tuổi
– 6 tuổi
|
Sửa thẩm mỹ sẹo mũi - môi
PT đóng dò vòm
|
Bs RHM, GMHS
|
|
7
|
6 tuổi
– 12 tuổi
|
Nắn chỉnh răng và xương hàm
Sự thay đổi tâm sinh lý tuổi đến trường
|
Bs RHM
CV Tâm lý
|
|
8
|
13 tuổi
– 17 tuổi
|
PT ghép xương khe hở xương ô răng
Nắn chỉnh răng và xương hàm
|
Bs RHM, GMHS
Bs RHM, GMHS
|
|
9
|
18 tuổi
– 20 tuổi
|
PT cắt gọt + di chuyển xương hàm
PT thẩm mỹ mũi - môi
|
Bs RHM, GMHS
Bs RHM, Bs TMH
|
- Với phẫu thuật môi: sáng mổ chiều về;
- Với phẫu thuật vòm: thời gian nằm viện khoảng 3 - 5 ngày.
Hiện tại, khoa Răng Hàm Mặt Bệnh viện Nhi Đồng 1 là đơn vị thực hiện tốt phẫu thuật này. Đăng ký để được trực tiếp khám tại Khoa Răng Hàm Mặt hoặc qua tổng đài (028)1080.
- Trẻ sẽ được mổ miễn phí nếu cung cấp đủ thủ tục chuyển viện theo qui định.
TS. BSCK2 Nguyễn Văn Đẩu